Radyoaktif Maddeler
Kendiliğinden ve sürekli olarak radyasyon yayan maddelere radyoaktif madde denir. Radyoaktivite bir tür enerji olup radyasyon yayılımı ile bu enerji aktarılır. Farklı radyoaktivite seviyesine sahip maddelerin radyasyon yayılımları da farklıdır. Bu farklılıktan ötürü her radyoaktif madde kendine özgü önlemlerle paketlenmeli ve taşınmalıdır.
Radyoaktif maddelerin çok tehlikeli olmasında ve çok sıkı önlemlerle taşınmasındaki etken; bu maddeler tarafından yayılan radyasyonun görülemez, duyulamaz, dokunulamaz, koklanamaz ve tadılamaz olmasıdır.
Radyoaktif maddelerin taşınmasındaki kurallar Uluslar Atom Enerji Ajansı’na dayanmaktadır.
Netavion çalışanları için neler yapıyor?
Radyoaktif madde taşımacılığında en önemli konu elbette doğanın ve canlıların sağlığıdır. Netavion olarak ilk aşamada, radyoaktif madde taşıtmak isteyen müşterimizin can ve mal sağlığını düşünüyoruz. Bunu sağlamak adına müşterimizle sıkı bir iletişim içerisinde paketin teslim aşamasına güvenli bir şekilde getirilmesini sağlıyoruz. Teslim noktasına kadar olan taşıma süreçleri için ekstra güvenli taşımacılık hizmetleri sunuyoruz.
Teslim işleminden sonraki aşamada ise çalışan, yük ve çevre sağlığı konularında sıkı işleyişlere sahibiz.
Tüm çalışanlarımız Radyasyon Korunma Programı’na tabi tutulmaktadır. bu program çerçevesindeki sistematik düzenlemeler bütünüyle başta çalışanlarımızın daha sonra yükün ve çevrenin tam güvenliğini sağlıyoruz.
Radyoaktif madde taşımacılığında profesyonel olmayan, eğitimsiz ve korunma programına dahil olmayan çalışanlara kesinlikle yer vermiyoruz.
Belirli süre radyoaktif madde taşıma alanında iş gören çalışanlarımıza izin veriyor ve bireysel takiplerini yapıyoruz. Tüm çalışanlarımıza ise sürekli eğitimler vererek, hata payını sıfıra yakın seviyeye indirmek için çalışmalar yürütmeye devam ediyoruz.
Radyoaktif Maddelerin Paketlenmesi
Radyoaktif madde paketlerinin, yayılan radyasyonu maksimum düzeyde engelleyecek özelliklerde olması gerekmektedir. Bu maddeler UN tipi paketlerden farklı tasarlanan paketlerde taşınabilmektedir.
Diğer hava kargo gönderilerinde de olduğu gibi radyoaktif maddelerin paketlenmesinde sorumluluk göndericiye aittir.
Radyoaktif maddelerin paketlenmesinde A1 ve A2 diye ifade edilen değerler baz alınmaktadır. Bu değerler radyoaktif maddenin Becquerel (Bq) cinsinden aktivitesini (radyoaktivite) gösterirler. A1 değeri özel formdaki radyoaktif maddeler için, A2 değeri de diğer formdaki radyoaktif maddeler için dikkate alınır.
Radyoaktif Madde Taşımacılığındaki Paket Tipleri
Radyoaktif madde taşımacılığında kullanılan 5 paket tipi bulunmaktadır. Bunlar; A Tipi, B Tipi, C Tipi, Endüstriyel Tip ve İstisnai Miktar paketleridir.
A Tipi Paketler: Özel formdaki radyoaktif maddeler için A1 değerinin altında, özel formda olmayan radyoaktif maddeler için A2 değerinin altında radyoaktiviteye sahip maddeler taşınabilmektedir.
B Tipi Paketler: Radyoaktif maddelerin güvenle taşınması için tasarlanan, orijin ülkesinde yetkili kuruluş tarafından onaylanan paketlerdir. B tipi paketler içerisinde taşınabilecek radyoaktif maddeler, paketin dizayn onayı aşamasında belirlenerek paket onay sertifikasında yer alır.
C Tipi Paketler: A tipi paketlerde taşınamayan radyoaktif maddeler C tipi paketlerle taşınmaktadır. Fissile madde taşımalarında paket tasarım onayı hem orijin ülkeden hem de taşımanın yapılacağı ülkeden çift taraflı olarak alınmalıdır. B tipi paketler gibi özel tasarım şartlarına ve onay süreçlerine uyulması zorunlu paketlerdir.
Endüstriyel Tip Paketler: Yüzeyine radyasyon bulaşmış ve düşük özgül kütleli radyoaktif maddelerin taşınmasında kullanılmaktadır.
İstisnai Miktar Paketleri: Radyoaktif maddelerin istisnai miktarları için belirlenen şartlara göre taşıma yapılabilen paketlerdir. Bu pakette yer alacak maddelerin taşınmasında paketleme, etiketleme ve işaretleme kurallarının birçoğundan muafiyet sağlanır.
İstisnai miktar paket limitlerini nasıl öğrenebilirim?
İstisnai miktardaki taşımalarda paket yüzeyindeki radyasyon seviyesi, paketten belirli uzaklıktaki radyasyon seviyesi gibi kriterler dikkate alınır.
İstisnai Miktar Paketlemeleri için aşağıdaki tabloya göz atınız.
|
Durum |
Şartlar |
|
Daha önceden içerisinde radyoaktif madde taşınmış boş paket |
Boş paket sıkıca kapatılmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır. Daha önceki taşımanın etiketleri kaldırılmalıdır. |
|
İstisnai miktarda radyoaktif materyal |
Paket yüzeyindeki radyasyon seviyesi 5 μSv/h’i (mikrosievert/saat) geçmemelidir. |
|
Aygıt ve fabrikasyon malzeme içerisinde radyoaktif madde |
Malzemenin 10 cm uzağındaki radyasyon seviyesi 0,1 mSv/h’i geçmemelidir. |
Uyarı: istisnai miktarda radyoaktif materyal, aygıt ve fabrikasyon madde taşınırken uygun ebatlarla paketin veya aygıtın üzerine “RADIOACTIVE” işaretlemesi yapılmalıdır.
Radyoaktif madde paketlerinin hiçbir şekilde sızdırma yaptırmadığına emin olunmalıdır.
Radyoaktif maddelerin paketlenmesinde çok sıkı tedbirler alınmak zorunda olduğu ve birçok şart barındırdığı için, radyoaktif madde gönderisi bulunan müşterilerimizin destek alabilmesi adına müşteri hizmetleri ekibimizle iletişime geçmesi gerekmektedir.
Netavion ekibi olarak radyoaktif madde taşımacılığına dair tüm detayları yükünüze özel olarak tarafınıza ileteceğimizi ve bire bir ilgiyle süreci en güvenli şekilde planlayacağımızı taahhüt ediyoruz.
Radyoaktif Maddelerin İşaretlenmesi
Netavion müşteri ile bire bir ilgilendiği için tüm bu süreçlerde size yardımcı olmakla beraber değerli bilgileri de sizlere sunmayı önemli buluyoruz.
Tehlikeli maddelerin hepsinde olduğu gibi radyoaktif maddelerin işaretlenmesinde de gönderici sorumlu olmaktadır.
Radyoaktif maddelerin işaretlemeleri aşağıdaki konu içeriklerinde yapılmalıdır:
• UN/ID numarası
• Uygun gönderi adı (PSN)
• Gönderici ve alıcının tam ad ve adresleri
• 50 kg üzerinde paketler için izin verilen maksimum brüt ağırlık
• Pakette kuru buz mevcutsa gerekli diğer işaretlemeler
• Eğer paket özel dizayn edilmişse uygun TYPE A/B(U)/B(M)/C ifadeleri
• Eğer paket içerisinde fissile madde var ise paket tipi kodunun yanına “F” kodu eklenmelidir. TYPE AF/B(U)F/B(M)F/CF şeklindedir.
• Eğer paket özel dizayn edilmişse yetkili otoritenin gerekli işaretlemeleri olmalıdır.
Radyoaktif Maddelerin Etiketlenmesi
Radyoaktif maddelerin etiketlenmesi en önemli prosedürlerden biridir. Paketlerin üzerinde yer alan etiketlere uygun olan şartlara göre tüm taşıma süreci planlanacaktır. Etiketlemenin sorumluluğu göndericiye ait olduğu için özenli bir çalışma gerektirecektir.
Taşınacak olan radyoaktif madde eğer yan riskler taşıyorsa, sadece kargo uçağında taşınabileceğini gösteren “Cargo Aircraft Only” ve ilgili tehlikeli madde sınıfı etiketlemeleri de yapılmalıdır.
Radyoaktif madde paketinin üzerinde yapıştırılacak olan kategori etiketleri ise paket yüzeyinden ölçülen radyasyon seviyesine ve TI-Taşıma İndisi’ne göre belirlenir.
Radyoaktif madde etiketlemelerinde aşağıdaki tablo baz alınmalıdır.
Uyarı: Radyoaktif madde etiketlemeleri paketin karşılıklı iki yüzüne olmak üzere ikişer adet kullanılmalıdır.
* 0,05’e kadar olan değerler 0 olarak kabul edilmektedir.
** Özel anlaşmalar dâhilinde taşınmalıdır.
Dikkat! Radyoaktif maddelerin kategori etiketleri üzerine paketin içeriği ve radyoaktivitesi (Bq cinsinden) belirtilmelidir. Kategori II ve III etiketler üzerinde ayrıca TI indisi (Transport Index) yazılmalıdır. Fissile madde barındıran paketler için ekstra olarak “FISSILE” etiketi kategori etiketlerinin yanında yer almalı ve kritik emniyet indisi doldurulmalıdır.
